Ik hoor van sommige van mijn cliënten dat het dieet zo duur is.  Waarheid is een ervaring en in dit opzicht is hun ervaring dat het duurder is dan wat zij gewend waren. Dat kan ik niet weerleggen. Gezondheid is niet te koop beweren velen; dat is relatief. Bezuinigen op je eten kan volgens mij een flinke aanslag op je gezondheid doen.  Je kan het GAPS kostenplaatje ook vanuit een ander perspectief bekijken en dat is dat het standaard Nederlandse dieet te goedkoop is. Van de week kwam ik een blog tegen waarop de vader van een gezin argumenteert dat je eigenlijk je overtuigingen over eten en gezondheid als je over stapt op GAPS moet bijstellen. Deze bijstelling betekend dat je je prioritieten herschikt. Hij zette binnen zijn gezin de gezondheid van zijn vrouw kinderen en hemzelf op de eerste plaats, dat betekend concessies doen. Ik vind dat een dappere daad.

Kippen waren onbetaalbaar duur en werden op zon en feestdagen gegeten. Het liefst haalde mijn vader het bij de boer omdat dat goedkoper was. Mijn vader plukte het dier in de kleine keuken. Er waren geen grote winkels zoals de Albert Heijn, Bas van der Heijden en andere grote ketens die alles zo goedkoop mogelijk maakte. Je had de Gruijter een kleine kruidenier, voor koffie en koekjes die vanuit grote blikken in papieren zakken werden geschept. Beter kon je ze bij de warme bakker kopen waar ze in de ochtend dampend uit de oven kwamen en een geur van roomboter verspreide. Iedere wijk had winkels op loopafstand en daar kocht je je spullen die in de ochtend op veilingen waren gekocht. Alles smaakte nog. Gescheiden afval wat nu weer in opkomst is, was toen heel gewoon. De schillenboer kwam langs voor de schillen die naar de varkens gingen, papier werd apart opgehaald en de grijze metalen afvalbak werd twee keer in de week buiten gezet en geleegd. Geen plastic zakken erin die bestonden niet; na de vuilniswagen kwam een spoelwagen die een sopje door de vuilnisbak haalde en even later kon moeder de natte schone bak weer mee in huis nemen. Met ons zevenkoppige gezin kregen we de niet al te grote afvalbak net vol omdat niet alles driedubbel verpakt was. Plastic flessen had je niet.

In die jaren is er veel veranderd, zuinigheid was altijd al een Nederlands advies en hier vond de prijzenslag een goede voedingsbodem. Met name de voedselindustrie heeft hier een grote slag geslagen. In de voedselpiramide staan koolhydraten als de grootste voedselbron, lekker goedkoop en je kan er alle kanten mee op. Ze maken er zelfs inmiddels nep kaas mee door het te combineren met inferieure vetten. Helaas de slechte bacteriën en schimmels groeien er weelderig op, je houdt dan misschien geld over in je portemonnee maar levert qua gezondheid fors in. Mensen willen goedkoper en toch van alles zoveel mogelijk, de voedselindustrie heeft op alles een antwoord. Plofkippen die in drie maanden klaar zijn voor de pan en niets kosten omdat de kippen zelf goedkope voeling kregen. De voedingswaarde van deze beesten kunnen niet goed zijn. Frankenstein koeien die zoveel melk geven dat ze zelf maar hooguit drie jaar oud worden omdat ze dan door hun benen zakken van de botontkalking, groente dat geen daglicht, geen nacht, geen buitenlucht en geen echte ouderwetse vette kleigrond kent maar op eenzijdige chemische meststoffen binnen no time een vlekkeloos maar smakeloos uiterlijk krijgt. Er leeft geen organisme op omdat die zijn doodgespoten met gif. Wij scheppen dit op ons bord voor een paar cent en denken dat we handig bezig zijn. Ik moet je zeggen dat ik blij ben met elke worm of luis die ik in mijn kropje sla vind en als ik ook nog een stukje aarde tegen kom dan is mijn dag goed. Dan weet ik dat ik niet vergiftigd wordt. Het mooiste is een eigen groentetuin, maar dat is voor mij onhaalbaar.

Tegelijkertijd is er een realiteit. het eten is betaalbaar, maar niet zo betaalbaar als voor de intrede van de Euro. Ik heb eens berekend wat mijn huishuur de laatste 35 jaar heeft gedaan. Het is viereneenhalf keer verdubbeld en ik woon niet in een heel duur huis. Als ik dat vergelijk met mijn laatste salaris als verpleegkundige dat is maar verdubbeld. Daarbij zijn de gas en elektra prijzen en de ziekteverzekering prijzen fors gestegen. Zorg zat toen zelfs in mijn salaris en merkte ik niets van. Hoe we het ook wenden of keren we houden netto minder over.

Veel mensen met een GAPSconditie kunnen prioriteiten stellen; goedkoper gaan rijden, kleiner wonen en bezuinigen op andere kosten. Anderen leven al op een minimum, veel mensen met een GAPSconditie zitten in de WAO of kunnen maar parttime werken, enkelen hebben een Wajong. Ze hebben geen energie om eerst te verhuizen of wonen al goedkoop. Wat dan, voor hen zijn de volgende tips om GAPS op een budget manier te doen. Dit is niet optimaal maar kan ook genezing brengen. Ik ken mensen die op een budgetmanier flink genezen zijn. Hier volgen wat tips.

TIP1

Begin een eigen groentetuin als daar de mogelijkheid voor bestaat.

TIP 2

Dieren hebben hun eigen ontgifting systeem in tegenstelling tot planten. Gras gevoerd vlees heeft meer omega 3 dan 6 dat is goed en daardoor beter. Kijk waar ze limousinevlees hebben en koop de aanbiedingen of kies af en toe voor gewoon vlees. Biologisch is beter als scharrel, scharrel is beter dan gewoon. Gewoon is beter als geen vlees. Op http://www.wildrundvlees.nl en www.schotsehooglanders.nl kan je pakketten bestellen die redelijk betaalbaar zijn, kijk of dit financieel haalbaar is.

Tip 3

Voor melkproducten geld hetzelfde als voor vlees. Ik heb gemerkt dat verse rauwe melk bij de boer goedkoper is. Ik betaal €1,25 per liter voor schapenmelk. In de winkel kost de biologische al gauw twee euro per halve liter. Nadeel is dat ik het per auto moet halen en dat kost ook iets. Maar met GAPS eet je het als yoghurt of als kefir en dat is al snel twee weken houdbaar, ik koop een grote hoeveelheid in voor twee weken. Dat bespaart tijd en geld. Campina beweerd dat de koeien buiten lopen. Ik weet niet of dit waar is want het is de grootste producent en ik zie in Nederland weinig koeien buiten lopen. Als de koeien echt buiten lopen dan is Campina een redelijk product dat er voor budgettaire redenen mee door kan. Rauwe melk blijft een betere keus. Als je de gefermenteerde melk weglaat mis je belangrijke probiotica en is een nog slechtere keus.

Tip 4

Groente en fruit zijn gezond en heb je nodig ook om te ontgiften. Helaas zijn het zelf vaak gif bommen. Biologisch een stuk duurder, maar wel veel gezonder. Helaas de appels zien er te mooi uit en ook vind je hier teveel kropjes die volgens mij geen aarde gezien hebben. De boerenmarkt heeft meer van de volle grond. Als kostenpost is biologisch voor sommige mensen een onneembare vesting. Nederland heeft te website http://www.weetwatjeeet.nl. Hier kan je zien welke supermarkten groente met minder gif verkopen en welke met meer. Albert Heijn scoort slechter dan de Lidl, Jumbo doet het ook vrij goed. Hier kan je de beste keus halen uit de niet biologische producten. In Amerika heb je de lijst het vieze dozijn en de schone vijftien (http://www.ewg.org). Wat daar vies is, is het hier ook, neem dat maar aan. Van de vijftien heb ik er dertien gemaakt omdat mais en zoete aardappel niet in het GAPSdieet thuis horen.

TIP 5

Als je moet leven op een minimum budget kan het even schrikken zijn als je de prijzen zie van de supplementen. Zoals de gefermenteerde levertraan of bio-kult. Het zijn hele goede supplementen en daar zit een prijskaartje aan. De bleu-ice gefermenteerde levertraan is de enige levertraan waar nog natuurlijke vitamine D en A in zit. Voedseldeskundige en kenners van zowel de Weston A. Price foundation als vanuit de GAPS hoek beweren dat de slechte pers van vitamine A dat schadelijk kan zijn bij sommige kankers of tijdens een zwangerschap te maken heeft met de synthetische vorm. Ik kan me hier wat bij voorstellen. De volken die Weston A Price onderzocht kregen 10 maal zoveel natuurlijke vitamine A binnen en hun gezondheid en hun zwangerschappen waren probleemloos. Dr. Natasha kiest voor van alles het beste. Tegelijkertijd kan je ook kiezen voor iets minder goed en zelf een stuk beter worden.
Koop biologische grasboter en je krijgt ook je vitamine A binnen. Eet weer wat meer orgaanvlees en specialiseer je in het maken van gefermenteerde groenten, dranken en kijk wat je nog meer fermenteren kan. Je komt een heel eind hiermee. Ik ken zelfs iemand die haar zoon genas van Autisme het het GAPSdieet zonder de probiotische supplementen. Ik raad het niet aan, maar soms moet je roeien met de riemen die je hebt, en ook al zijn deze roemen niet optimaal je kan er een heel eind mee komen. Het gaat minder snel.
Wat mezelf betreft kan ik je zeggen dat ik zonder Bio-Kult begonnen ben omdat ik beter gefermenteerde groente verdroeg. Pas na een jaar ben ik met Bio-cult begonnen en kon ik het verdragen. In die tijd was ik ook zover opgeknapt dat ik weer wat meer kon werken en de bio-kult makkelijk kon betalen.

TIP 6

Schoonmaakmiddelen hoeven niet duur en niet giftig te zijn. Met schoonmaakazijn, groene zeep soda en sunlightzeep kom je een eind. Op internet kan je recepten vinden om je eigen zeep te maken. Zover ben ik nooit gegaan. Met de ecoball kan je op wasmiddelen besparen voor je was. Misschien vind je het minder fris ruiken in het begin; omdat je gewend ben aan al dei chemische schadelijke luchtjes. Maar die waren zo wie zo niet goed voor je. Leg in je kast wat zakjes verse kruiden, je kleding gaat er lekker van  ruiken en het houdt de motten weg.

TIP 7

Al die zalfjes heb je niet nodig voor je huid, kokosvet en olijfolie zijn prima en schimmelwerend. Bovendien met GAPS voedt je je lichaam van binnen uit; meer heb je niet nodig.
Je haar kan je wassen met ei en appelazijn. Ik heb voor mezelf een vitamine C douche gekocht. Niet goedkoop maar ik bezuinig op zeep en shampoo omdat ik me er schoner door voel.
Appelazijn en baksoda zijn prima deo methodes; zijn niet giftig en niet duur.

TIP 8

Let op aanbiedingen en koop dan wat groter in.